Günün şüarı

İstənilən xatirə kağıza yazılmağa layiqdir.

Rey Bredberi

Yazı artefaktları

Səmərəli yazı "dopinqləri" mövzusuna əlavə olaraq bəzi məqamları qeyd etmək istədim. Nəsə sosiumda belə bir fikir var ki, bədii mətn yazmaq üçün mütləq bir təkan, impuls olmalı, çiyninə ilham pərisi qonmalıdır :) Halbuki bütün yazı təlimçiləri və peşəkar yazarlar iddia edirlər ki, yazı yazmaq (söhbət ədəbi-bədii yaradıcılıqdan gedir) - bir vərdişdir. Bu fikirlə razıyam. Hansısa kitabda məsləhət oxumuşdum ki, yuxudan oyanan kimi kağız-qələmi götürüb yazmaq lazımdır. Nə haqda yazırsan yaz, əhəmiyyətli deyil, bu səhər yazıları sadəcə beyin məşqidir, nəticədə maraqlı bir mətn alınarsa - əla; alınmazsa, fikir axını, qarmaqarışıq hisslər, obrazlar, assosiasiyalar nə vaxtsa gələcək mətnlərin kərpiclərinə çevrilə bilər. Düzdür, mənim üçün səhər oyanıb yazı yazmaq hələki ağlasığmaz görünür, yəqin, bütün həyatını yazarlığa sərf edənlər və yazarlıqdan qazananlar hər səhər, yuxudan oyanan kimi, nəsə yaza bilər. Mənim qazancım, çörək pulum başqa sahədir, ona görə günümün çox hissəsini ona sərf edirəm, yazıya ancaq gecə saatları qalır.

Yazı artefaktı - mətn yazmağa ruhlandıran əşyalar, və ya fəaliyyətdir. Bu mövzunu araşdırarkən, öyrəndim ki, yazı halətinin artefaktları əksər insanlarda (qadın yazarlardan söhbət gedir, kişilərdə bəlkə nəsə fərqli ola bilər; anlayıram ki, gender ayrı-seçkiliyi edirəm, amma fərqli ruh və psixologiyamız olduğunu danmayaq) oxşardır. Bunlara aiddir:
- sevdiyin insanla ünsiyyət
- gəzinti - təbiətin qoynunda, gecə gəzintisi, qarda-yağışda və s.
- təklik, susqunluq
- ətirlər
- şərab, çay, qəhvə içmək
- musiqi (dinləmək, rəqs etmək, mahnı oxumaq)
- şirniyyat - unlu bişmələr, şokolad və s.
- maraqlı kitablar, filmlər
- idmanla məşğul olmaq
- səyahət etmək
- suyun, dənizin səsi
- hava şəraiti - günəşli gün, yağış, külək və s.
- ən əsası isə bəyəndiyin, sevdiyin insanı qucaqlayıb öpmək, onun istisini, ətrini duymaq.
- aşıq olmaq, sevdiyin insanla intim əlaqə.

Yuxarıda sadalananlar yazarı yazmağa şövq edir, həm enerji verir, həm fikirləri nizamlayır, həm orqanizmin tonusunu bərpa edir - razılaşın ki, mətn yazmaq insandan təşkillənməyi, nizamı, enerjini tələb edir. Bəs sizin yazı artefaktlarınız hansılardır?

Səmərəli yazı "dopinqləri"

Dopinq - fəaliyyəti gücləndirən maddələrdir. Təbii ki, mən tibbi dopinqlərdən, hansısa kimya dolu enerji içkilərindən danışmıram. Mənim dediyim "dopinq" - yazı fəaliyyətinə müsbət təsir edən vasitələrdir. Hər kəsin öz vərdişi və dəyər verdiyi nələrsə vardır ki, onlar olmasa, yazı (və ümumilikdə orqanizmin) enerjisini bərpa etmək çətin olur. Öz təcrübəmdən deyim ki, yazı yazarkən, prosesə elə aludə oluram ki, sanki gerçəklikdən çıxıram, yəni cismani gerçəklikdəyəmsə, xəyalən, ruhən - yazımın içindəyəm. Yaradıcı axına qərq olduğumu bəzi əlamətlərdən yaxşı anlayıram:
- barmaqlar sürətlə çap edir, fikri qaçırtmamaq, itirməmək üçün tələsir;
- yazı müəyyən ritmdə yazılır, özüm də fərq etdiyim bir halətdə (bəlkə də bunu ilhamlanmaq, cuşa gəlmək adlandırardım) oluram;
- dəqiqələr, saatlar bir an içində, göz qırpımında keçir;
- aclıq, yuxusuzluq hissi olmur;
- yazı prosesində yorulmursan;
- sanki qanadlanıb uçursan... :)

Bəs enerji tükənəndə, nə etməli? Axı orqanizmin resursları tükənməz deyil. Uzunmüddət yazmaq üçün enerji və orqanizmin özü bərpa olunmalıdır. Hər kəs müəyyən, ona xoş olan nələrdənsə ilhamlanır, enerji balansını bərpa edir, yorğunluğunu çıxarır. Mənim üçün enerjimin bərpasında önəmli olanlar bunlardır: etnik musiqi (zərb alətlərinin səsini sevirəm); təzə dəmlənmiş çay və ya qəhvə, yuxu, sakitlik, piyada gəzinti, təbiət mənzərələrinin fotosunu çəkmək, mənə xoş olan, sevdiyim insanlarla üz-üzə oturub söhbət etmək. 

Yazıçılıq fleşmobu

İngiltərədə yaşayan yazar Oksana Kozlovska yazan qadınları "Yazıçılıq fleşmobu" adlı baglı FB qrupunda toplayaraq, bir aylıq yazı marafonu təşkil etmişdir, mən də iştirak edirəm. Oksana əvvəlcə yazı texnikasına aid "Yazıram və nəşr edirəm" qısa marafonu təşkil etmişdi, təsadüf nəticəsində mən o marafonu aşkar edib ona qatılmışdım. Bu layihə uğurlu olduğuna görə, Oksana bir aylıq marafon təşkil edib, fəal yazarları orda cəmləyib. Təxminən 16-18 yazardır, cəmi 2 kişi iştirak edir, qalanları qadınlardır. Bu arada rus dilini yaxşı bildiyimə çox sevinirəm, çünki FB-də və digər sosial şəbəkələrdə rusdillilərin maraqlı layihələrinə qatılaraq yeni nəsə öyrənə bilirəm.
Artıq yazı marafonunun ikinci həftəsi bitir, görək sona neçə nəfər gedib çatacaqdır. Hər gün verilən mövzuya aid yazı yazmaq, hələki mənə asandır - bu bir yazı treninqidir, hər gün yazı yazmaq vərdişini yaratmaqdır ki, mənim kimi tənbəlləri bir az yerindən tərpətsin)))))
Yazıçılıq fleşmobunda biz həm tapşırıqları yerinə yetirir, həm də bütün iştirakçıların mətnlərini oxuyub rəy bildiririk, deyim ki, iştirakçılar arasında peşəkar jurnalist ya yazar azdır, lakin hamı savadlı və maraqlı mətnlər yazır. Gerçəkliyin bütün çətinliklərinə rəğmən insanların yazmaq, fikir və duyğuları ilə bölüşmək istəyi alqışlanmalıdır.
Bu arada rusdilli İnternet "Necə maraqlı mətn yazmalı", "Satılan mətnləri necə yazmalı", "Gənc yazarlara məsləhətlər", "Müştərini cəlb edən mətnlər", "Sayt üçün mətnlər necə yazılır", hətta "sosial şəbəkələr üçün mətn şablonları" kimi alətlərlə doludur. Amma bir var kiminsə mətnini oxuyub məlumatlanasan, bir də var - özün həmin mətnlərin necə yarandığını on-layn rejimdə görəsən və özün də yazasan...

Günün əksi - 4

Mən çayxoram ☺ - təzə dəmlənmiş məxməri çaydan yaxşı nə ola bilər? Bəh-bəh. Çayı güllü fincana süzüb, içinə bir dilim sap-sarı limon atıb, dişləmə qəndlə içməyin ayrı ləzzəti var. Amma qış aylarında nəsə könlüm qara qəhvəyə meyl edir. Evdə bunun üçün xüsusi ədviyyatlar saxlayıram, özü də dəmlənən qəhvəni sevirəm. Tez-bazar hazır olan qəhvə surroqatlarını heç sevməm.
Qəhvə dəmləməyin özü bir ritualdır, məxməri çayın dəmlənməsi kimi. Çay dəsgahının da, qəhvə dəsgahının da ayrı aləmi var.
Qəhvəni xüsusi qabda - metal cəzvədə dəmləyirəm, içinə bir çimdik darçın, zəncəfil, bir qaşıq şəkər və 4-5 duz kristalı əlavə edirəm, deyirlər, duz qəhvənin ətrini daha da açır. Qəhvə dəmlənəndə, gərək gözdə-qulaqda olasan ki, qaynayıb daşmasın. Dəmlənən qəhvə özünü çox sakit aparır,  qızır-qızır və birdən daşır. Ona görə dəmləmə anını pusmaq lazımdır - elə ki, qəhvə cəzvənin boğazında qalınlaşmağa başlayır, oddan götürürəm. Və xüsusi aldığım qəhvə fincanına töküb, dərin gecədə ləzzətlə içirəm. Nəsə məhz dərin, qara, soyuq qış gecəsində qəhvə içməyim gəlir.☺