Dərkli oxu nədir və nə üçün əhəmiyyətlidir? Mətnlərin dərkli oxusu uşaqlıqdan öyrədilən və öyrənilən əhəmiyyətli bir bacarıqdır, təəssüf ki, hal-hazırda məktəblərdə buna fikir verilmir və öyrədilmir.
Dərkli oxu:
- nə üçün kitab (mətn) oxuduğumuzu anlamağa kömək edir.
- tənqidi təfəkkürü və anlamanı inkişaf etdirir.
- öyrənmədə ən əsas analitik alətlərdən hesab edilir.
- informasiya ilə dolub-daşan müasir dünyada yaşamağa kömək edir.
Sadəcə kitab oxuyanla dərkli oxuyanın fərqinə baxaq:
Sadəcə oxuyan kitabı bir dəfə oxuyur, dərkli oxuyan - təkrar oxuyur, çünki mətn ona estetik zövqdən əlavə mənəvi, fəlsəfi, psixoloji nələrsə verir;
Sadəcə kitab oxuyan oxu zamanı dalğındır, dərkli oxuyan bütün diqqətini mətndə cəmləyir;
Sadəcə kitab oxuyan mətni olduğu kimi anlayır, dərkli oxuyan suallar verir, alt qatdakı mənanı anlamağa çalışır;
Sadəcə kitab oxuyan mətnin sintaksis xüsusiyyətlərinə fikir vermir, dərkli oxuyan isə mətnin leksikasına, sintaksisinə, quruluşuna və digər özəlliklərinə fikir verir;
Sadəcə kitab oxuyan vaxt öldürür, səthi oxuyur və oxuduğunu tez yaddan çıxarır, dərkli oxuyan isə mətndə dərin mənanı anlayır və o mənanı axtarır, kitabın məzmunu onun üçün əsil xəzinədir.
