Sonuncu hədiyyə (hekayəm)

 #SimaEnnagi #proza #hekaye

Aygül hardasa oxumuşdu ki, hədiyyə — hissləri sözsüz ifadə edən ürək dilidir, hər hansı bir etirafdan daha təsirli, ən gözəl ifadələrdən daha güvənli işarətdir.  O,  sosial şəbəkələrdə gəzişərkən qarşısına bir reklam çarxı çıxmışdı — kiborq-ev köməkçiləri. Bu kiborqlar  kişi və qadın qismində idilər, hər işi görürdülər. İdarə proqramına süni zəka inteqrasiya edilmişdi, çox sürətlə yenilənən və sahibinin xarakterinə uyğunlaşan qurğulardı.

Reklamda hər şey cazibəli görünürdü: budur, qadın-kiborq  yemək bişirir, kişi-kiborq mebel daşıyır, balkonu rəngləyir, daha nələr, nələr... Aygül atasına kiborq hədiyyə etmək qərarına gəldi.

—    Əla seçimdir! — Dükanın meneceri Aygüldə alıcı potensialını duyub dil-dil ötürdü. — Bizdəki   mal heç yerdə yoxdu!  Hərəsi bir aləmdir  — hər biri müştərinin emosional vəziyyətinə uyğunlaşır, düz sözə nə deyəsən, adamın əvəzinə düşünür! Möcüzədir e, möcüzə! Ən yaxşı dostdur,   həmsöhbətdir! Alın, peşman olmazsınız! Qiyməti? Su qiymətinədir, vallah! Amma bu cür mal tapılmaz! Özü də az sayda gətirmişik!

Aygül qulaqucu dinləyirdi, gözü isə kiborqlarda idi. Görəsən, hansı daha yaxşı modeldi? Təbii ki, istifadəsi rahat, idarə proqramı asan və mükəmməl olmalıydı. O, salonda düzülmüş kiborqları bir-bir nəzərdən keçirdi, onlar canlı insanlar kimi müxtəlif pozlarda dayanmışdılar: kimisi masa arxasında əyləşib nəsə yazırdı, kimisi taxta yonurdu, kimisi piano çalırdı, yanındakı “dostu”  zərli qotazlı təbili tappıldadırdı.

—    Hər birinin xeyli funksiyası var. Sizə hansı model və nə üçün lazımdır? Məişət kiborqu, təhsl kiborqu, nəqliyyat kiborqu, müalicə kiborqu varımızdır. Adından göründüyü kimi, hər biri uyğun sahədə tətbiq olunur.

—             —  Məişət kiborqu... düşünürəm, o daha əlverişlidir.

—    Oooo! Əla seçimdir! Bu kiborq həm danışır, həm mahnı oxuyur, həm ev işlərində lömək edir, superdi, super!

Menecerin çərənləməsi Aygülü yormuşdu. Kiborqlardan birini seçib, pulunu ödədi, tapşırdı ki, sabah filan ünvana göndərsinlər.

Atası illərdir ki, balaca birmərtəbəli  evində tək yaşayırdı. Nə vaxtsa bu ev səs-küylü, həyat doluydu — ana hələ sağ idi, bütün günü ev işlərini görüb, uşaqlarla dalaşıb-barışıb, axşamçağı bağçaya düşər, ərinin yolunu gözləyərdi. Ərinin gəldiyini də uzaqdan eşidilən motosiklet dırıltısından bilərdi. Sonra ər-arvad həyətdə xeyli oturar, danışıb-gülərdi, uşaqların əsəbverici səs-küyü ananı  daha qıcıqlandırmazdı, çünki yanında əri, Aygülün atası vardı.

İllər ötdü, uşaqlar böyüyüb  hərəsi  bir tərəfə dağıldı — kimisi başqa şəhərə köçdü, kimisi başqa ölkələrə. Bir müddət Aygül ata-anası ilə birgə yaşadı. Sonra ana vəfat etdi. Aygül universiteti bitirdi, böyük holdinqdə işə başladı, şəhərdə tək yaşadı. Nə qədər dedisə, ata öz evini tərk edib şəhərə köçmədi, “Evim mənə hər yerdən doğmadır”, deyib Aygülün bütün rahat təkliflərini rədd etdi. Atasıyla görüntülü danışanda Aygül hər dəfə əsəb keçirirdi: “Axı adam necə öz rahatlığını düşünməz? Tək yaşamaqdansa, gəl qızınla qal da! Kim sənə mane olacaq ki? Onsuz da bütün günü işdəyəm! Yenə kitabını-qəzetini oxuyacaqsan, internetdə filmə, futbola baxacaqsan, yəni həyat tərzində bir dəyişiklik olmayacaq, evdən başqa!”.  Ata razılaşmırdı.

İndi atanın 80 yaşı olurdu, təmtəraqlı ad günü keçirilməyəcəkdi, buna Aygülün nə vaxtı, nə həvəsi vardı, amma atasına yaxşı bir hədiyyə almaq istəyirdi. Ata ixtisasca mühəndis olduğundan, dəmir-dümürə böyük marağı vardı, qəsəbədə ilk motosikleti o almışdı, ilk avtomobil ondaydı. Təqaüdə çıxandan sonra velosiped də sürdü,  skuter də. Qolunda  smart-saat, evində hər cür elektron əşyalar vardı. Kişi həyatın nəbzini tutmuşdu, məmnuniyyətlə  texniki tərəqqi məhsullarından istifadə edirdi.  

Ertəsi gün Aygül atasıgildəydi. Balaca bir tort, bir az meyvə almışdı. Atanın ad gününü yüngülvari qeyd edəcəkdi. Onsuz da ata hər dəfə qızını danlayırdı ki, bədxərclik eləmə, səksən yaşlı adama nə ad günü? Özün gəl, oturaq, söhbət edək, bəsdi, valideyn üçün övladla keçirdiyi vaxt  ən dəyərli vaxtdır.

Ata-bala masa arxasında əyləşib çay içirdilər ki, kuryer böyük bir bağlama ilə içəri gəldi. Ata maraqla baxırdı, bu boyda hədiyyəni ilk dəfə idi ki, görürdü. Aygül küryerlə birgə hədiyyəni qutudan çıxarib dikəltdi. Kiborqun  neylon örtükləri xışıltı ilə götürüləndən sonra, qarşılarında qadın-kiborq  göründü. İstehsalçı kiborqun sifətini qadın cizgili etsə də, dəmirli-plasmaslı bədəninə şarnirlərlə bərkidilmiş başı daz idi. Atanın matı-qutu qurumuşdu, təəccüblə çılpaq fiqura baxırdı. Robot olduğunu həmən anlamışdı, amma içi naqillə dolu metal parçası nəyə yarayırdı ki?

Aygül idarəetmə təlimatını oxuyub bir neçə düyməni basdı, kiborq qığıldadı, gözləri yanıb-söndü:

—          —   Buyurun, əmrinizi eşidirəm, — metal səslə dedi.

—           —    Buna paltar geyindirmək lazımdır, gülməyim gəlir, — ata fikrini bildirdi.

—    Atacan, bu çox gərəkli modeldi, sənə kömək edəcək, bütün əmrlərini yerinə yetirəcək. Elə bil qulluqçundur, amma heç vaxt yorulmayan, küsməyən qulluqçun.

Aygül getdikdən sonra ata diqqətlə təlimat kitabçasını oxudu, kiborqun proqram ayarlarında bəzi  dəyişiklikləri etdi.

—     —  Di get, mətbəxdə qal. Səhər saat səkkizdə məni oyadarsan.

—     —   Baş üstə. Səhər yeməyinə nə istəyirsiniz?

—    Bir stəkan süd. Əncir mürəbbəsi. Qızardılmış yumurta-çörək. Sonra da bir çaynik mixəkli çay.

—     —   Oldu.

Kiborq  zəif uğultu ilə mətbəxə yollandı. Ata möcüzə görürmüş kimi onun arxasınca baxdı, gülümsədi – maraqlı günləri başlayırdı!

Bir neçə gün sonra Aygül  atasıgilə gəldi. Ata həyətdə masa arxasında əyləşib telefonda hansısa kanalı dinləyridi, əynində qısa ətəkli yay şalvarı,  palmalı- kokoslu havay köynəyi, boynunda əlvan yaylıq vardı. Dümağ saçlarını da gəncsayağı yan tərəfə daramışdı.

—     —  Nə yaxşı gəldin, qızım, necəsən?

—       — Yaxşıyam, atacan, sən necəsən, darıxmırsan ki?

—     —  Yoo, niyə darıxım... Zərnişanla darıxmaq olar?

—       —  Zərnişan kimdi?

—      —  Zərnişan! Bir bura zəhmət çək! — ata üzünü mətbəxə sarı tutdu.

Kiborq Zərnişan, əynində güllü yay paltarı, başında qonur parik, mətbəxin qapısında göründü. Əlindəki  sini ilə yaxınlaşdı, stəkanları, qozlu şirniyyatı masaya düzdü.

—      — Ye, qızım, gör bəyənirsən? Zərnişan bişirib!

Zərnişan?? Aygül kiborqu başdan-ayağa süzdü. Zərnişan sanki məmnun təbəssümlə Aygülə baxırdı, bəlkə də Aygülə elə göründü,  Zərnişana qarşı içində bir qıcıq hiss etdi — elə bil ata ikinci dəfə evlənib, evə ögey ana gətirmişdi.

Aygül hikkəsindən çaya əlini vurmadı, şirniyyatdan dadmadı. Atanın rahatlığı,  üzündəki sevinc təbəssümü, ümumi əhvalı göstərirdi ki, o, olanlardan tam razıdır. Səksən yaşlı adam, deyəsən, günlərinə  rəng qata bilmişdi. İndi atanın həyatı Zərnişan macərası ilə zənginləşmişdi.

Aygül atasının məmnun çöhrəsinə baxıb düşündü ki, əgər atam razıdırsa, qoy olsun. Qoy atam həyatının son mərhələsini rahat,  sevincli keçirsin.  

Bir neçə gün sonra Aygül yenə atasıgilə gəlmişdi. Darvaza bağlı idi, içəridən səs-səmir eşidilmirdi. Həyəcan dalğası Aygülü bürüməmiş, küçənin başında Zərnişanla ata göründü, ər-arvad kimi yanaşı gedirdilər. Ata  ərzaq torbalarını özü götürmüşdü, Zərnişan da qollarını sallaya-sallaya yanında gedirdi. Bu mənzədərən Aygül üşəndi, atam yanındakının robot olduğunu unudubmu? Caşıb ona aşıq olar...

Zərnişan yenə süfrə açdı, dadlı yeməklərdən düzdü. Bu dəfə Aygül yedi, həqiqəti dana bilməzdi – yeməklər əla idi!

Hava bir az sərinləşmişdi,  Zərnişan yun şal gətirib atanın çiyninə saldı:

—    Havanın temperaturu 5 dərəcə aşağı düşüb. Küləyin sürəti 7 kilometr saniyədir, — dedi. Səsi də çox məlahətli olmuşdu.

—    Gördün, səsini dəyişmişəm,  tətbiqində o qədər ayarlar var ki! Biri birindən gözəl, maraqlı! Zərnişan, bir mahnı oxu, ruhumuz dincəlsin!

Bir-iki saniyədən sonra Zərnişan  Şövkət Ələkbərovanın səsiylə  “Axşam” mahnısını oxumağa başladı:

Qaş qaralır, kölgə tutur,

Yavaş-yavaş meşəni.

Könlüm səsdə, gözüm yolda,

Gözləyirəm mən səni...

Ata gözlərini yumub xəyala dalmışdı, mahnı ritmində başını yellədirdi, hiss edilirdi ki, musiqi onu harasa çox uzaqlara — gəncliyinə, qayğısız günlərinə aparıb.

Mahnı bitəndən sonra ata:

—    Çox sağ ol, Zərnişan, sən məni bu səsinlə, bu  mahnıyla həyata qaytarırsan, — dedi. Elə bil minnətdarlıqla kiborqun əlini öpəcəkdi.

Ziddiyyətli hisslər Aygülün içində qaynayırdı. Bir tərəfdən, məmnun idi ki, ata bu yaşında darıxmır, həyatı mənalı keçir, qulaqyoldaşı var.  Digər tərəfdən, dəli fikir keçirdi ağlından ki, birdən ata bu dəmir parşasına o qədər bağlanar ki, evlənmək istər, allah eləməsin? Qoymaram, vallahi dünyanı dağıdaram, Aygül düşündü, amma içindəki səs dedi ki, atanın hökmünə sən nə cürətlə qarışa bilərsən? Qısqanclıq hissi, günəşi boğan qara bulud kimi qızın sevincini iztiraba çevirirdi. 

“Hər halda atam o dərəcədə ağlını itirməyib ki, Zərnişanla evlənsin, bu əsrin tragikomediyası olar! Düzdür, dünyada pişiyə-itə miras qoyanlar olur, amma robotla evlənmək??”.

Bir dəfə də Aygül atasıgilə gələndə gördü ki, ata ayağında idman çəkməsi və zolaqlı uzun corablar, əynində isə zolaqlı tuman, yarıçılpaq bədənini günə verərək, həyətdə idman edir. Özü də qəsdən günəş düşən yerdə dayanıb ki, bədəni həm yay günəşi altında qızsın, qaralsın, həm də rahat idman edə bilsin. Zərnişan da ona komandalar verirdi:

—      —  Əllər yuxarı, indi aşağı. Yerində addımla: bir-iki-üç-dörd....

Hər ikisi çox məmnun görünürdü. Ata elə bil cavanlaşmışdı, enerjili, həyat dolu, coşqulu idi, üzündən təbəssüm çəkilmirdi.  

—    Texnologiyanın gücünə bax e! — idmandan sonra həyətdəki söhbətgahda əyləşib pürrəngi çayını gözləyən ata dedi. — Təsəvvür edirsən, Zərnişan gecə nağıl danışa bilər, amma heyif ki, mən tam səssizlikdə yatmağı sevirəm.

“Nə yaxşı”, — Aygül kinayə ilə düşündü, heç olmasa yataq otağında Zərnişan yoxdur.

—    İstəyirəm  gəzməyə gedək, Türkiyəyə,  gedərsən? Zərnişanı da aparaq, — ata yeni plan qururdu.

“Bircə bu çatmırdı!” — Aygül  üz-gözünü turşutdu:

—    Ata, sərhəddən keçirməzlər, baqaj kimi gərək Zərnişan yük yerində getsin, orda da xəsarət ala bilər, həssas aparatdır, — Aparat sözünü məxsusi vurğuladı.

—    Hə? Heyif. Gedərdik, gəzərdik, Zərnişan da bizi əyləndirərdi, amma yox, oralarda yəqin  belə texnologiya yoxdu, Zərnişanımı xarab edərlər.

Zərnişan kənarda dayanıb dinləyirdi.

—      —  Nahara nə istəyirsiniz? — soruşdu.

—    Nahara qalmayacam, atamdan muğayat ol, — Aygül ayağa qalxıb atasını qucaqladı, vidalaşıb getdi. Darvazadan çıxanda, geri baxıb gördü ki, Zərnişan ataya çox yaxın dayanıb nəsə danışır.

*

Bu il payız tez  gəlmişdi, aramsız yağışlar yağır, göy guruldayırdı. Havanın pis olması ilə əlaqədar Aygül atasıgilə gedə bilmirdi, yolları su basmışdı, maşın keçə bilmirdi. Nəhayət, bir gün hava düzələndə, Aygül atasını görməyə getdi.

Hava soyuduğundan, ata artıq həyətdə oturmurdu. Zərnişan yay masasını və kürsüləri zirzəmiyə yığmışdı, boş söhbətgah adama darıxdırıcı təsir bağışlayırdı, ümumən həyət də darıxdırıcı olmuşdu — yarpaqlar erkən töküldüyündən, gül-çiçək solduğundan, həyətdəki qurumayan gölməçələrdən bədbinlik yağırdı.

Amma ata şəndi. Zərnişanla nərd oynayırdı, hər ikisi daşları elə şəstlə şappıldadır, zəri elə jestlə atırdılar ki, sanki dünya üzrə nərd çempionlarıdır. Bir az kənarda, kiçik masa üzərində elektrik samovarı qaynayırdı.

—    Suyu qırıldı ki, Zərnişan, görmürsən? — Aygül samovarı söndürdü. Oyunçular ona fikir vermədilər, veclərinə deyildi — başlari yaman qarışmışdı.

Aygül pəncərə önünə keçib gözünü buludlara, yarpaqsız ağaclara dikdi. Bu evdə özünü yad adam kimi hiss edirdi. İçindəki boşluq dərinləşmişdi.  Aygül özünü zəif, məğlub olmuş kimi hiss edirdi. Hər şey – bu ev, bu əşyalar, hətta atası özgələşmişdi.  İndi ona inanılmaz gəlirdi ki, nə vaxtsa atasıyla burada birgə şən günlər keçirmiş, gülüş dolu anları yaşamışdı  – həyatın bu məqamları acı xatirə kimi beyninin bir küncünə qısılıb qalmışdı. O, içindəki kədəri, atılmışlıq, lazımsızlıq hissini boğmağa çalışırdı.

Gözü Zərnişana sataşdı. Alışıb-yanan gözlərini ataya dikmiş Zərnişan  diqqətlə dinləyir, ata da ona böyük şövqlə həyatından xatirələr danışırdı. Masa üzərindəki armudu stəkanlardan buğlana-buğlana qalxan berqamotlu çayın ətri otağa dolmuşdu.

Aygül bu cütlük üçün yox idi, mövcud deyildi, veclərinə də almırdılar ki, otaqda kimsə var  və onları müşahidə edir.

—    Hə... gecdir, gedim yatım, gecən xeyrə qalsın, Zərnişan. Gecən xeyrə qalsın, qızım. — Ata yataq otağına keçdi.

—     —   Sabah səhər yeməyinə nə hazırlayım? — Zərnişan soruşdu.

—      —   Nə istəyirsən, hazırla.  Hazırladığın hər şey gözəldi, dadlıdı, — ata Zərnişana gülümsədi.

Aygül Zərnişanla  otaqda qaldı. Zərnişan yanan-sönən gözləriylə əmr verilməsini gözləyirdi.

—     — Düş həyətə, mən səni çağıranadək orada qal. — Aygül əmr etdi.

—      — Oldu, —  Zərnişan həyətə düşdü. Açıq hava altında dayandı. Aygül onu pəncərədən izləyirdi.

Göy üzünü buludlar örtmüşdü. Ətraf tədricən qaralırdı, deyəsən, yağış yağacaqdı, hava proqnozunda demişdilər.

Göy guruldadı və həmən gur yağış yağmağa başladı. İri damlalar tappıltı ilə ağacları, damı, Zərnişanı döyəclədi. Zərnişan suyun altında sakitcə dayanmışdı, islanmış paltarı metal  bədəninə yapışmışdı. Uzaqdan görən elə bilərdi ki, canlı adamdı, yağışın altında dayanıb. Bir anlıq Aygülün içində peşmanlıq hissi oyandı, həmən o hissi boğdu, axı bu sadəcə və sadəcə bir dəmir parçasıdır! Robotdur! Tozsoran, soyuducu, kompüter kimi elektrik cihazıdır!

Səhər Aygül yuxudan oyananda, atasını həyətdə gördü. Ata köhnə bir kətildə belini əyərək oturmuşdu. Qarşısında Zərnişanın parçaları vardı.

—    Zərnişan... daha yoxdu...— Atanın boğuq səsi Aygülü qorxutdu. Ata məyus halda gözlərini yaş torpağın üstündəki dəmir parçalarına dikmişdi. — Bilmirəm, niyə Zərnişan həyətdə qalıb. Bəlkə mən onun xətrinə dəydim, hə, Aygül? Gördüm, yağış içinə dolub, detalların hamısı nəm çəkib. Sökdüm. Elə bildim qurudub yıgaram, amma yox... məhv olub...

Ata sanki daha da qocalmış, üzünün qırışları artmışdı. Gözlərinin parıltısı da sönmüşdü.

—              — Darıxma, ata, təzəsini sifariş edərəm, — Aygül telefonu götürdü ki, menecerə zəng etsin.

—    Lazım deyil. İstəmirəm. Heç biri Zərnişan kimi olmayacaq. Ehhh....

Ata elə danışırdı, elə bil doğma birisi ölüb. Bir dəmir parçasına görə bu qədər üzülmək? Zəng edib lap beşini sifariş edərəm! — Aygül düşündü. Amma dinmədi.

Atanın gözləri yaşarmışdı. Onu anlayan, dərdinə şərik olan, daim yanında qalıb dəstək verən dostu daha heç vaxt, heç vaxt olmayacaqdı...