*
Dəli kişi (hekayə)
Mənim heç zaman “dəli” sözündən xoşum
gəlməyib. Səbəbini özüm də tam bilmirəm. Amma qəlbim bu sözü
həzm edə bilmir. Bu söz qulaqlarımı kəsir. Əsəbiləşdirir məni. Cinlədir. Nə
bilim, incidir. Qabadır. Sanıram ki, çox iyrəncdir. Ruhi xəstə,
əqli cəhətdən qüsurlu insanlara qarşı sanki bir ədəbsizlikdir bu söz.
Sanki
onların haqqını tapdalayır. Alçaldır. Təhqir edir. Mənə elə gəlir ki, bu sözlə
cəmiyyət onları özündən ayırır, xətt çəkir üstlərindən, mağaralara qovur,
tənhalığa sövq edir, cılızlaşdırır.
Elə dəlixana
sözünün özü də.
Qədim əcdadlarımız
tənbəlliyin dərdindən hər sözün axırına bir “xana” kəlməsi atıb dilimizi yola
veriblər. Kitabxana, toyxana, çayxana, xəstəxana, qəhbəxana, dəlixana...
(fikir
verməyin, müəllif özüdə sizin kimi bir dəlidir)
*
Ona bu ayamanın kim tərəfindən, nə vaxt
verildiyi məlum deyildi. Yalnız uzun illər sonrası oğlundan dürüst adını
öyrənə bilmişdim. O, mənim uşaqlıq dövrümün ən qorxulu yuxusu, ən dəhşətli
kabusu, poltrqeysti, qulyabanısı, damdabacası, nə bilim, lap elə çupakabrası
idi. Əbası hər zaman, hər fəsildə eyni, dəyişməz idi. Əzik-üzük
“ayradrom” papaq, illərnən ütülənməmiş, yamaqlı,
yuyulub-sərilməkdən qısalmış şalvar, üstü ləkəli, ətəkləri açıq,
bir neçə düyməsi itmiş köynək. Çəkmə əvəzinə rezin şəp-şəpi
geyinərdi. Xırda gözləri bir an belə dayanmadan kimisə axtarar,
soyuq küləkdən çatlamış dodaqları altında nə isə mızıldanardı. Mən heç
zaman onun üzünü təraş edilmiş görmədim. O, bizim binayla üzbəüz binanın
birinci mərtəbəsində yaşayırdı. Səhər hələ dan yeri ağarmamış küçəyə
çıxar, düz eyvanının qarşısında, bir neçə kubikdən tikilmiş daş skamyada
əyləşərdi. Əlində həmişə qalın budaqdan yonulmuş çomaq olardı. Ara-bir çomağı
qırağa qoyub, yoğun, qaralmış, qaba barmaqları ilə təsbeh çevirərdi.
Düzəltdiyi skamyası arxasında taxtadan hasara alınmış balaca bağçası var idi.
Əgər buna bağ-bağça demək olarsa. Eni-uzunu dörd addımlıq olan yerdə yalnız bir
söyüd ağacı vardı. Həmin ağaca çox diqqətlə baxdıqda, ağaca bənzətmək
olardı. Çün ilk baxışdan bu ağac adi taxta dirəyə bənzəyirdi. Dəli
kişi bu ağacın bütün budaqlarını
salofana, əsğiyə, parçaya bürümüşdü. Ağac kökündən ən uca yarpağına
qədər bürünmüş, qurumuş mumiyaya bənzəyirdi. Dəli kişi onu qoruyurdu,
sanki donmaqdan, soyuqdan, quşların nəcisindən, insanların
qəzəbindən, uşaqların dəcəlindən, küləyin əcəlindən qoruyurdu o ağacı.
Yatdığı otağın pəncərəsi çöl tərəfdən dəmir barmaqlarla hörülmüşdü. Çox
nadir hallarda, əsasən qış aylarında, çovğunlu, qarlı-boranlı, tozlu-torpaqlı,
tərs küləkli havalarda onun xırda gözləri həmin dəmir barmaqlar arasından
mumiya-ağacın keşiyini çəkirdi.
Günlərin bir günü həmin binada, beşinci
mərtəbədə yaşayan bir kişi məndən ona siqaret almağımı ıstəyir. O zamanlar
böyüklərin sözündən çıxmamaq hələ dəbdə idi. Biz futbol oynayırdıq. Qonşu məni
səsləyib, “şipilkayla” bərkidilmiş pulu eyvandan mənə atdı. O saat yerimdən
tərpəndim. Tez yaxınlıqdakı köşkdən bir qutu siqaret alıb ildırım sürəti ilə
“bloka” girdim. Eşidəcəyim tərif mənə dəli kişini unutdurmuşdu. Yanından
şütüyəndə fikirləşdim ki, qayıdan başı mənə dəyməz. Birdəki mən ona neyləmişəm
ki, bir dəfə də olsun onu nə cinlətmişəm, nə də çomağını oğurlamağa can
atmışam. Düşünürdüm ki, bu məqamlar onun yadında qalar. Qonşuya siqareti verib
aşağı düşəndə, ikinci mərtəbənin şüşəsiz pəncərəsindən aşağı baxdım. Dəli kişi
yerində yox idi. Sevindim, tələsik pilləkənləri iki-iki hoppanaraq aşağı
düşdüm. Amma, demə, dəli kişi məni qapısının arxasında gözləyirmiş. Qəfildən
qapının arxasından göründü. Çomağıynan mənim belimi divara sıxıb, digər əli ilə
gözlərimi basmağa başladı. Gözümü çıxartmaq istəyirmiş. Çox güclü idi. On
bir-on iki yaşım olardı, ona müqavimət göstərmək gücündə deyildim. Diqqətlə
kirli dırnaqlarına baxırdım. Barmaqları üfünət iyi verirdi. Macal tapıb əlindən
çıxa bildim. Bərkdən qışqırdım. Qonşu qapıdan bir qadın çıxdı, o da qorxub çığırdı.
Beşinci mərtəbədən səsə bayaq siqaret aldığım qonşu düşdü, məni dəli kişinin
əlindən aldı. Doğrusu çox qorxmuşdum, bir neçə ay yolum dəli kişinin yanından
keçərdisə, yolumu dəyişirdim. Yuxuda sayıqlayırdım. Gecələr məni soyuq tər
basırdı. İndi düşünürəm ki, yaxşı ki, sarılıq tutmamışam. Bir neçə dəfə
başqa uşaqların onun əlindən qaçdığını görmüşdüm. Amma belə hisslər
keçirəcəyimi gözləmirdim. Əlqərəz, sözün əsl mənasında dəli kişi məni
sıçızdırmışdı. Amma adrenalin qəbulu kefimə təsir etmişdi. Dəli kişinin əlindən
çıxandan sonra bilmirdim, ağlayım, yoxsa
gülüm.
Bu üzdən dəli kişi bizim uşaqlıq
illərimizin əyləncəsi idi. Dəli kişi bizim planşetimiz, ayfonumuz, kompüterimiz
idi. Bəli, bu belə idi. Bu o dövrün, o zamanın reallığı, acı da olsa,
həqiqəti idi. Zatən o səbəbdən dəli kişi bizə, bu məhlənin
uşaqlarına nifrət edərdi. O, əslən bizə qənim kəsilmişdi. Sakitcə, dinməzcə öz
yerində, skamyasında oturardı. Bir yaşlı insan binanın girəcəyinə
yaxınlaşardısa, dəli kişi susardı, heç bir reaksiya verməzdi. Amma di gəl ora
bir uşaq girə, vay onun halına. Dəli kişi onu ordan bacaya buraxmazdı.
Birini boğar, o birisinin gözünü çıxartmağa cəhd edərdi. Qarşı tərəf də
borclu qalmazdı. Birisi dəli kişinin çomağını oğurlayar, digəri onun ağzını
yamsılayar, kimisi ustünə daş atar, başqası ağacını yandırmağa cəhd göstərərdi.
Bir tərəfdən aclıq, arxa tərəfdən vətəndaş müharibəsi, o biri yandan
Qarabağ, yiyəsizlik bu millətin uşaqlarına da təsirsiz ötüşməmişdi.
Erməni –Azərbaycanlıya, vəhşi məmləkətin, vəhşi sakinlərin vəhşi balaları
isə ruhi xəstə bir qocaya qarşı müharibə elan eləmişdilər.
Ara günlər hərbi hospitalın həyətinə enən
helikopter, Qarabağdan yaralı əsgərləri gətirərdi. Adətən öncə yaralıları
boşaldar, sonda meyitləri çıxardardılar. Meyitləri boşaldanda bir
neçə uşaq qaçıb sanitarlara kömək göstərməyə can atardı. Meyitlərin yarısı
əlsiz, ayaqsız, gözsüz, başsız idi. Qan iyi, insan sidiyi qoxardı helikopterin
içindən. Canlı olaraq ölümün üzünə baxmaq da bir əyləncə idi.
Sonradan o uşaqların kimisi sarılıq keçirtmiş, kimisi əsəb xəstəliyi tutmuşdu.
Bizdən
cəmi-cümlətanı otuzca kilometr aralı olan hələ kasıb, götü genəlməyən
Bakıda isə kimisi “oturmayan - ermənidi” deyər, kimisi Heydəri çağırar, kimisi
vətəni satardı. Biz isə hospitalın həyətindən qayıdıb top qovardıq.
Axşamlar növbədə çörək davası edərdik, Van-Damdan, Brüs Lidən,Ceki Çandan
danışardıq.
İsti, tərli, boğanaq yay günlərindən biri
başa çatmaq üzrə idi. Artıq günəş batmışdı. Dənizdən əsən mülayim meh tərli
bədənlərimizi sığalladıqca, ruhumuza bir rahatlıq gətirirdi. Top qovmaqdan
yorulmuş, əldən düşmüş bir dəstə məhəllə uşağı hələ sovetdən qalma,
taxtadan düzəldilmiş sınıq-salxaq skamyada uzanmışdı. Nəzərlər, fikirlər axşamı şən və məzəynən başa vurmaq üçün
dəli kişiyə yönəlmişdi.
Dəli kişi özü də artıq narahat idi. Məhəllədə
inanılmaz süküt vardı. Hamı kulminasiya anının yaxınlaşdığını anlayırdı. Sanki
indi nə isə baş verməli idi, nə isə olacaq idi. Dəli kişinin çomağını
oğurlamaq, ələ keçirtmək böyük hünər tələb edirdi. Bu çomağı əldə edən o saat
nüfuz, avtoritet sahibi olurdu. Dəli kişi bu neçə illər davam edən müharibədə
öz çomağını cəsarətlə, dəqiq və sərrast atmağı öyrənmişdi. Neçə-neçə
oğlanların belində bu çomaq qanlı iz buraxmışdı, başında çapıq qoymuşdu. Yüz
kilometrlərlə uzaqda Erməni-Azərbaycanlı müharibəsi ilə bərabər bu balaca
məhəllənin də öz mini müharibəsi davam edirdi. Bu müharibə də itkilər verir,
qaliblər qazanırdı.
Qəfildən uşaqlardan biri bağın arxa
tərəfindən düz dəli kişinin qarşısına hoppandı. Onun qabağında oynamağa
başladı. Skamyada oturan uşaqlara canlanma gəldi, qışqırıq, fit, söyüş, gülüş
səsləri məhəlləni bürüdü. Şou başlamışdı. Dəli kişi bir anlıq çaşdı,
gözləmirdi, sanki dondu və o saat bir anı belə gecikdirmədən çomağını balaca
düşməninə tərəf atdı. Amma təəssüf, bu dəfə dəli kişinin əli büdrəmişdi və
balaca düşmən çomağın üzərindən çevik tullandı, çomaq isə fırlanaraq
toy-yas mərasimləri üçün nəzərdə tutulmuş tikilinin divarına dəyib yerə düşdü.
Uşaqlardan biri cəld onu götürərək, sanki qalib kimi, sanki Roma qladiatoru kimi, tez tikilinin üzərinə
dırmaşıb sevincdən boğaz damarları şişənə kimi hayqırdı. Dəli kişi məğlub
durumda idi. Silahsız, çomaqsız, sözlərini ifadə etməyi belə bacarmayan
ruhi xəstəni vəhşi uşaqlar dairəyə almışdılar. O zamanlar biz uşaqlar bütün
bəlaların ermənilər tərəfindən gəldiyinə tam inanmışdıq. Gah ermənilər “turbo”
saqqıızına donuz dırnağı atır( azərbaycanlıların çoxala bilməməsi üçün), gah
Kürə kimya tökürdülər. Kimsə də demişdi ki, dəli kişi erməni əsirliyində olub,
onu orda döyüb dəli eləyiblər. Biz də buna inanmışdıq. Baxmayaraq ki, o
hələ bu müharibə başlamazdan çox-çox əvvəl bu məhəllədə məskən salmışdı. Nə
isə, əlqərəz, indi həmin o qoca, ruhi xəstə kişi, erməni əsirliyindən çıxıb, öz
məmləkətində öz millətinə əsir
düşmüşdü. Sonluğun nə ilə bitəcəyini heç kim anlamırdı. Heç kim gözləmirdi.
Dəli kişi anlaşılmaz sözlər deyir, əllərini yelləyir, sanki yalvarırmış kimi
belini əyirdi. Bunu görən uşaqlar sanki daha da vəhşiləşmişdilər, sanki daha da
qızışırdılar. Kimsə onun papağını əli ilə başından vurub yerə saldı. Başladılar
papaqla futbol oynamağa. Sonra bezib, çomağını ona verirlərmiş kimi
uzadır, dəli kişi əlini uzatdıqda, bir-birlərinə ötürürdülər. Və ən
nəhayət, uşaqlardan birisi çomağı sındırdı və atdı dəli kişinin üzərinə. Qəhqəhə,
gülüş, fit, səs-küy, qışqırıq səsləri aləmi bürüdü. Zəifi əzmək, onunla
məzələnmək və bundan həzz almaq, orqazma gəlmək, eyforiyaya düşmək, nirvanaya
çatmaq. Ən məşhur insan xisləti özünü göstərmişdi.
Bayaqdan
bütün baş verənləri dinməz-sakitcə izləyən məhəllə sakinləri artıq araya
girməyin vaxtı olduğunu deyəsən anlamışdılar. Sakinlərin bəziləri baş verənləri
öz eyvanından, digərləri isə elə qıraqdaca izləyirdilər. Tükürpədici tamaşanın
sonu yaxınlaşırdı, kimsə özündə cürət tapıb özünü bu dairənin içinə atıb
tamaşanı bitirməli idi. Bu kəs isə elə dəli kişinin özü oldu.
Dəli kişi bütün bədəni ilə dizləri üstə
yerə çöküb, aylarla qırxılmayan, tük basmış başını yerə döyərək insana xas
olmayan səslə qışqırmağa başladı. Bu insan səsi deyildi, hər hansı
heyvana da məxsus səsə oxşamırdı. Bu nə qışqırtı idi, nə də hayqırtı. Dəli kişi
sanki lap bərkdən, daha ucadan qışqıraraq boğazında genəlmiş damarlarını
partladıb onu dairəyə alan uşaqları öz qanına qəltan etmək istəyirdi. Dəli kişi
hönkürtü ilə ağlayırdı, başından gələn qan onun göz yaşlarına, ağız suyuna,
burun firtığına qarışmışdı. Onun başından axan qan asfalt qatının içində ilişib
qalmış xırda çay daşlarını qara rəngə boyamışdı. Tamaşaçıların hamısı, uşaqlar
içi qarışıq, donub qalmışdılar. Əslində bu bir qəlbin mübarizəsi, müqaviməti,
inqilabı idi. O səs, o qışqırıq, o qan, xəstə bir insanın bütün ətrafda
baş verənlərə - müharibəyə, yiyəsizliyə, dərəbəyçiliyə, vicdansızlığa,
insafsızlığa, insansızlığa, cəmiyyətə, zamana, dövlətə, bəşəriyyətə yönəlmiş
bir inqilabı, mübarizəsi idi. O səs ağır qurğuşun tək qulaqlarımıza sırğa
olmuşdu. O səs Allah tərəfindən əqli alınmış bir insanın kökündən xəstə olan
bir cəmiyyətə yönəlmiş şilləsi idi. O səs, xəstə insan bir kənara,
sağlama belə hörmət bəsləməyən, bir-birinin ətini didib yeməyə hazır olan,
zəifi bas, güclüyə baş əy ənənəsi ilə uşaqlarını böyüdən debil, manyak, əslən
vəhşi olan insan toplumuna yönəlmiş bir yumruq idi. O səs bayaqdan
ətrafda baş verən hadisəyə apatik baxan qonşuların üzünə tüpürülmüş lopa
tüpürcək, götlərinə dəymiş təpik idi. O səs ta bu günəcən qulağımda
cingilti verir, uşaqlığımı bu günümlə nazik sim kimi birləşdirir.
Nəhayət, dəli kişinin oğlu işdən
qayıdarkən, bu mənzəri görüb dairəyə girdi. Hamı donub qalmışdı. Qonşulardan
bir-ikisi oğlanla köməkləşib kişini ayağa qaldırdılar. Oğul atasının
papağını yerdən götürüb çırpdı, təmizlədi, atasının başına qoydu. Atasının
əlini boynuna atıb belindən ehmalca yapışaraq evlərinə sarı sürüdü. Dəli kişi
sanki ölü idi. Qanı quruyub üzünün yarısını örtmüşdü. Əlləri əsirdi. Dodaqları
titrəyirdi. Tüklü çənəsinin altından tüpürcək sallanırdı. Hamı buz heykəl kimi
onların arxasınca baxırdı. Artıq hava qaralmışdı. İsti, boğanaq, tərli,
ağcaqanadlarla bol yay gecəsi bitməkdə idi. O hadisədən sonra dəli kişi
bir müddət öz yerində görünmədi. Sanki qeybə çəkildi. Sanki onu yad planetlilər
bir gecədə aparmışdılar.
*
Mülayim aprel günlərindən biri idi. Mən
artıq tələbə idim. Elə avtobusdan düşüb təzəcə məhləyə girmişdim. Məhlədə
qəribə bir sükut vardı. Qulaq batırıcı sakitlik. Belə sakitlik adətən
qəbirstanlıqda olur. Xeyr-şər evinin qapısı açıq idi. Qapının yuxarısındakı
qaz borusuna qara yaylıq bağlamışdılar. Anladım ki, dünyasını dəyişən
yaşlı adamdır. Paslanmış dəmir qapının önündə söhbət edən bir-iki kişiynən
salamlaşıb içəri keçdim. İçəridə adam az idi. Molla nə isə danışırdı.
Keçib bir qıraqdan məhlə uşağının yanında əyləşdim. Başımı qaldırıb
molla tərəfə baxanda, gördüm mollanın başı üzərində, rəngi qaçmış, toz
basmış xalçada dəli kişinin ”ramkaya” salınmış şəkli. Dəli
kişi arxası göy səma fonunda qəribə baxışnan hüzürdə oturanları seyr
edirdi. Mənə elə gəldi ki, o düz mənə baxırdı. Dəli kişi bu günə kimi təmiz
yadımdan çıxmışdı. Uşaqlıq illəri geridə qalmışdı. Başım qarışmışdı.
Estafet indi cavanlığın əlində idi. Cavanlıq da məni boynuna mindirib
sürətlə şütüyürdü. Kim isə çay gətirdi. Qarşıma açıq sarı rəngdə,
nəlbəkidə bərkimiş xalva qoydu. Qaynar çaydan qalxan buxar əcaib
formalar yaradıb qarşımda oturan yaşlı kişinin siqaretinin tüstüsünə qovuşub
qeybə çəkildi. Ətrafıma göz gəzdirdim. Dəli kişinin ölümü məclisdə
oturanların heç vecinə də deyildi. Adətən cavan insan öləndə, süni də
olsa, üzlərinə kədər maskası taxırlar. Bu dəfə maskaya ehtiyac yox idi. Yağlı
plovdan yemiş məclis əhli öz kefində idi. Cavanlar maşından, telefondan,
qızlardan, lotulardan, yaşlılar siyasətdən, hökumətdən, lap qocalar da
pensiyanın azlığından danışırdılar. Molla artıq susmuşdu. Çayım
soyumuşdu. Yerimdən qalxıb dəli kişinin oğluna yaxın oturdum.
Salamlaşıb başsağlığı verdim. Qonşular gic-gic suallar verirdi, o da
atası haqda danışırdı.
Demə, dəli kişinin əsl adı Murad imiş.
Kökləri Qərbi Azərbaycandan imiş. Beş qardaş olublar. Murad sonbeşik idi.
Murad tam sağlam uşaq kimi doğulub. Məktəbə gedib. Ağıllı, dərrakəli olub.
Anasını-atasını çox istəyirmiş. Atası fermer olub. Murad atasına çox köməklik
edibmiş. Hər işində əl tuturmuş. Amma Muradın on yaşı olanda anası ağır
xəstəlikdən dünyasının dəyişir. Muradın dərdi yerə-göyə sığmır. Ana deyib
dururmuş. Torpaq soyuqdur. İnsan tez yaddan çıxır. Amma Muradın ürək
ağrısı soyumurmuş. Uşaq bir gün evdən qaçır anasının qəbri üstə. Bir
xeylam hönkür çəkib ağlayır. Tam qüvvədən düşür, elə anasının qəbri
üstündəcə yatır. Ayılanda isə görür gecə düşüb. Ətrafda heç kim yox,
qaranlıq qəbirstanlıq, çaqqallar ulaşır. Muradı səhər qardaşları kənd
əhliylə birlikdə qəbirstanlıqda anasının qəbrinə sığınmış tapırlar. Murad
qorxudan bütün gecəni yatmayıbmış. Uşağı tapanda rəngi dümağ
imiş. Murad o gecədən sonra daha danışmadı. Ağlını itirmışdı.
Sonralar qonşular danışırdı ki, Muradın
arvadını aldadıb ona alıblar. Yazıq arvad heç bilmirdi, kimə onu verirlər.
Görəndə isə artıq gec idi. Deyirdilər ki, Muradın cavaqlıqda tutması yox idi.
Qocaldıqca, aqressiv olmuşdu. Bir də görürsən, heç nədən baltanı götürüb
cumurmuş evdəkilərin üstünə. Oğlu, ya qardaşı onu sakitləşdirib baltanı
əlindən alırmış. Oğlu danışırdı ki, qonşulardan, qohum-əqrəbadan utanıb onu heç
bir xüsusi müalicə mərkəzinə göndərmirdilər. Birdən kimsə deyər ki, atasını
dəlixanaya basıb. Eləcə Muradın otağından bütün mebeli götürüb, divarları
matrasla döşəyib, yatmaq üçün bir çarpayı saxlamışdılar. Pəncərəsinə də dəmir
barmaqlar qaynaq etmişdilər. Bir neçə dəfə gecə it hürəndə, Murad
pəncərəni qırıb əli qanlı-qanlı qaçıbmış küçəyə.
Muradın həkimlərə, xüsusi müalicəyə
ehtiyacı olduğu bir zamanda, onu o pirdən bu pirə, bir falçıdan
digərinə, şarlatandan-fırladana sürüyüb axırda əldən-həvəsdən düşüb
birtəhər evləndirmişdilər. Deyirlər, onun ailəsi köç eliyəndə, Murad
bərk əsəbiləşir və qaçıb gedir anasının qəbrinin keşiyini çəkməyə. Bir-neçə gün
evə gəlmir, elə oradaca qalır. Sonda birtəhər onu dilə gətirə bilirlər. Amma
Murad qəbrin yanında bitən söyüd ağacının budağını və bir ovuc torpağı özü ilə
götürür. Onun hər tərəfdən hasara aldığı bağçasında, salofana, əsgi-üsgüyə
büküb qoruduğu ağac həmin budaq idi. Həmin bir ovuc torpaqda əkilmış budaq.
Yasdan çıxıb paslanmış qapının yanında
duruxdum. Düzü, çox sarsılmışdım. Əgər siqaret çəkən olsaydım, mütləq bir
siqaret yandırıb fikrə dalardım. Amma siqaretsiz də beynimdə fikir burulğanı
tüğyan edirdi. Qulaqlarım qızarmışdı. Elə bilirdim qızdırmam var. Bir anlıq
balaca Muradı nəm torpağa qısılmış gördüm. Başdaşı əvəzinə qoyulmuş kubik,
həmin kubikə düyünlə bağlanmış qırmızı yaylıq, süni güllər, təzə qəbri
əhatəyə almış kol-kos - hamısı canlandı gözlərim qarşısında. Bir anlıq başım
gicəlləndi, ürəyim bulandı, dəmir qapının arxasına keçib qaytarmaqdan
özümü güclə saxladım. Arxaya keçib yasxananın tualetində soyuq su ilə əl-üzümü
yudum. Bir az özümə gəlmişdim. Muradın ölümü mənə təsirsiz ötüşmədi. Belə
baxanda o nə mənim yaxınım, nə də qohumum idi. Və mən bu insanın həyatdan
köçməsinə o dərəcədə kədərlənməli deyildim. Amma yalnız mən bilirdim ki, bu gün
Muradla birlikdə mənim uşaqlığımı da torpağa basdırmışdılar. O, onsuz da boz
olan uşaqlığımın son xatırəsi, axır nəfəsi idi. İnsan yaşa dolduqca, onu
uşaqlığıyla birləşdirən yalnız nazik tellər qalır. O tellər xatirələrdən və
həmin xatirələrdə baş rolda olan insanlardan ibarətdir. O insanlar yox olduqca
isə, tellər qırılır. Uşaqlıq əldən gedir. İnsana isə ancaq soyuq reallıq
və həmin soyuq dayanacaqda ölüm qatarını gözləmək qalır. Uşaqlığından bir addım
irəli atlamış, artıq ölümünə bir addım irəliləmiş olur. Bir də ki, Murada qarşı
etdiklərimiz məni içəridən boğurdu. Sanki indicə əlimə yekə samuray qılıncı
alıb balaca, iri gözlü pişik balasını tikə-tikə doğrayıb itlərə yedizdirmişdim.
Yox, dəli kişi ilə Murad arasında fərq çox idi. Muradı adi qadın, ana
dünyaya gətirmişdi. Normal uşaq kimi, ağlı başında, əqli cəhətdən qüsursuz.
Amma dəli kişini əri tərəfindən döyülən, qaynana tərəfdən didilən, qonşu
tərəfdən minilən, cəmiyyət tərəfdən zorlanan azərbaycan adlı bir qadın doğmuşdu.
Özü də ilk dəfədən yox, bir neçə dəfə qız uşağını abort elətdirəndən sonra
doğmuşdur. Doğub, tez-tələsik göbəyini kəsib qanlı-qanlı atmışdır küçəyə.
Özü kimi dəlilərin arasına. Dəlixanada yaşamağa məhkum olunmuşların
məmləkətinə. Bu anda “Parfümer” filmindəki səhnə yadıma düşdü. Qadın
piştaxtanın arxasında balıq təmizləyərkən doğuş sancısı onu yaxalayır. O elə
oradaca doğub ayağıyla körpəni piştaxtanın altındakı zibilliyə itələyir.
Kəsilmiş qanlı balıq başları, balıq içalatı, balıq pulcuqları, üfunət, nəcis və
yeni doğulmuş körpə. Dəhşətli səhnədir.
Yenə ürəyim bulandı. Bu dəfə artıq özümü
saxlaya bilməyib elə yerimdəcə tualetin qapısı qarşısına qaytardım.
Başımı qaldıranda dəli kişinin balaca nəvəsi, yasxananın künc divarına sıxılıb
iri gözləri ilə məni güdürdü. Bir vaxtlar babası məni yuxularımda güdürmüş
kimi.
P.S:
Ölümündən bir neçə ay sonra Muradın bağçasını sökdülər. Ağacı da
kəsib tulladılar. Bağçanın yerinə bir maşın kubik töküb eyvanı artırdılar.
Muradın pəncərəsındən dəmir barmaqları çıxartdılar, taxta pəncərəni plastiklə
əvəz etdilər. Deyilənlərə görə oğlu borca-xərcə girib atası üçün iki
metrəlik qara mərmərdən başdaşı da qoydurmuşdu. Başdaşının üstündə iki sətir
şeir yazdırıb, altından “oğlundan yadigar” sözlərini döydürmüşdü.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder