Növbəti məktəb iclasında mən rəhbərliyə bildirdim
ki, A. elektrik cərəyanı ilə vuran
pulqabı ixtira edib və C.-nin
dediyinə görə, hələ ibtidai məktəbdə təhlükəli işlərlə məşğul olub. Lakin rəhbərlik
hesab etdi ki, “oyuncaq” təhlükəli deyil, mənə tapşırdılar ki, A.-ya xəbərdarlıq edim və onu cəzalandırım.
Mən hətta A.-nın valideynlərinə zəng
vurdum, onu ittiham etmək üçün yox, bildirdim ki, oğulları elektriklə təhlükəli
eksperimentlər edir, buna diqqətli yanaşsınlar. A.-nın anası zəngimdən qəzəblənmişdi və məni sancmaq fürsətini əldən
vermədi:
- - Çox
maraqlıdır, bu cür zənglərə necə vaxtınız qalır, axı sizin uşağınız var və ona
baxmalısınız!
Hər gün A.-nın
internetdəki səhifəsini yoxlayırdım. O deyəndə ki, ixtirasını başqa adama da
göstərəcək, elə bildim saytda peyda olacaq, amma heç bir yenilik yoxdu.
Növbəti həftə A.
dərsdən sonra qalın bir zərflə mənə yaxınlaşdı və xahiş etdi ki, sənədləri
imzalayım. Bu, məktəblilərin milli elmi sərgi-yarmarkasında iştirak üçün
sifariş idi. Sifarişlərin qəbulu iyun ayının sonunda, yay tətili ərəfəsində
bitirdi, düşünürdüm ki, kimsə iştirak etməyəcək. Heç ağlıma gəlməzdi ki, A. pulqabısını müsabiqəyə təqdim etmək
istəyər!
Layihənin adı “Oğurluq əleyhinə pulqabı”, məqsədi –
“pulumu cibgirlərdən qorumaq” idi. Sifariş tam doldurulmuşdu, təkcə bu layihəni
təsdiqləyən müəllimin imzası və adı yoxdu.
Gördüm ki, A. ixtirasına düzəliş
edib, pulqabının sahibi üçün qoruyucu əlavə edib, oğrunu isə cərəyan vuracaqdı.
Sifarişdə ixtiranın yığılma prosesinin təsviri və ullüstrasiyalar vardı.
Sonda A. gələcəkdə işləyəcəyi problemi qeyd etmişdi: “pulqabı elektrik yükünü tək-tək verməlidir”. Bunun üçün yeni biliklər lazımdı, və A. uşaq saflığı ilə əlavə etmişdi ki, “nənəsi bu ixtiradan rahat istifadə etməyənə qədər” ixtirasını yeniləyəcək. Sifariş əllə doldurulmuşdu, hərçənd A.-nın evdə kompüteri vardı, o qəsdən belə etmişdi, çünki düzgün təəssürat yaratmaq istəyirdi – orta məktəb şagirdi hər şeyi müstəqil yerinə yetirir!
Sifarişi gözdən keçirdiyimdə, A. dedi:
- - Bilirəm,
siz mənə bu ixtirada kömək etməmisiniz, amma burada müəllimin imzası olmalıdır,
siz isə təbiət elmləri müəllimisiniz. Sinif rəhbərimsiniz, zəhmət olmasa,
imzalayın.
Tərəddüd etdiyimi görən A.:
- - Pulqabını
ən xoş niyyətlə ixtira etmişəm, amma siz onu təhlükəli hesab edirsiniz. Bəlkə
mütəxəssislərin fikrini soruşaq? – dedi.
Bu meydan oxumaq, müharibə elan etmək kimi səsləndi.
A. qalib gəldi, mən uduzdum. Pulqabı
bələdiyyə səviyyəsində təsdiqləndi və milli mərhələyə çıxdı, mükafat alaraq,
üçüncü fəxri yeri tutdu.
***
Manaminin ölümü haqqında həqiqəti öyrənmək üçün A.-nı məktəb laboratoriyasına dəvət
etdim. O vaxt elə bilirdim ki, ədaləti əldə edəcəm. Görünür, bununla günah
hissimi aradan qaldırmaq istəyirdim.
A. nahar fasiləsində gəldi, üzündə təbəssüm
parlayırdı. Ona məxmər uşaq çantasını uzadıb, nə vaxtsa mənə dediyi sözləri təkrar
etdim:
– Aç! İçində sürpriz var!
O, əlbəttə, imtina etdi. Çox təəssüf. Mən bəzi dəyişikliklər
etmişdim, cərəyanın gücünü artırmışdım, içəridə elektrik şoker vardı. Bunu hər
kəs bacarardı, başa düşmürəm, bu cür ixtira kimə lazım idi.
A. anladı ki, mən nə üçün onu çağırmışam, və həvəslə,
sanki çoxdan bunu arzulayırmış kimi, hadisəni danışmağa başladı. Şübhələndiyim
kimi, oğurluq əleyhinə pulqabı “ölüm maşınının” prototipi idi.
İxtiranı bitirdikdən sonra A. əvvəlcə onu dostları arasında sınaqdan keçirdi. Onlardan istədiyi
reaksiyanı almadı. Dostları ixtiraya dəyər vermədilər, və A. dəyər verəcək birisinin, yəni mənim yanıma gəldi. Mənim
reaksiyam da onu qane etmədi, amma o, reaksiyamı düz anlamamışdı. Məni pulqabı
yox, A.-nın özü və dünyaya baxışı
qorxutmuşdu. O elə bilmişdi ki, mən ixtiradan dəhşətə gəlmişəm, qəsdən məni
cırnatmışdı ki, onun haqqında müəllimlərə və şagirdlərə danışım. Amma səhv
etmişdi. Mən yalnız rəhbərliyə bildirmişdim, amma o da bu xəbərə biganə
yanaşmışdı.
Ona görə A.
elmi sərgi-yarmarkada iştirak etmək istəmişdi. Münsiflər heyətində yazıçı-
fantastlar, tanınmış universitet alimləri vardı. A. əmin idi ki, onun ixtirasında və özündə qorxulu dahiliyi görəcəklər.
Nəhayət ki, o, layiq olduğu diqqət mərkəzində olacaqdır! A. istəmirdi ki, ixtirasını ilkin mərhələdə rədd etsinlər, ona görə
sifarişini uşaq şərhləri ilə yazmışdı. Nəticədə onun ixtirası münsiflər heyətində
təşviş yaratmadı, elmi teleproqramlarda tez-tez qonaq kimi iştirak edən alimlərdən
biri A.-nı və ixtirasını tərifləmişdi:
- - Mən
belə bir şeyi ixtira edə bilməzdim.
Yarmarkada göstərilən müxtəlif köməkçi-robotlar
arasında oğurluqdan qoruyan pulqabı münsiflər heyətinin diqqətini cəlb etmişdi.
A. elə bilirdi ki, onun ixtiraçılıq
qabiliyyətinə dəyər verilir! Amma yanılmışdı. A. zalım dahi nüfuzunu qazana bilməmişdi, amma yerli qəzetlər ondan
müsahibə götürmüşdülər. Onun uğuru haqqında oxuyanda, rahat nəfəs aldım. Nəhayət,
A. arzuladığı diqqətə layiq olmuşdu
və bəlkə indi enerjisini yaxşı işlərə yönəldəcəkdi. Nahaq həyəcan keçirirdim, gərginliyə
səbəb yoxdu.
Həmin yay yerli qəzet həqiqətən A. və onun ixtirası haqqında böyük
material verdi. Heyif ki, həmin gün qəzetlərin birinci səhifələri Lunatik qız
haqqında xəbərlə dolu idi. Bir neçə həftə hamı o qızın cinayətindən danışdı.
İlk dərs günündə bütün məktəb A. və
onun yarmarkadakı uğuru haqqında eşitdi, amma tanınmış alimin ixtira haqqındakı
fikri heç kimin vecinə olmadı. Hamı Lunatik qızdan danışırdı. A. fikirləşirdi: “Heç kim görmədi ki, mən
nəsə yaxşı bir şey yaratmışam. O zaman bunun mənası nədir? Lunatik qızda nə var
ki, hamı ondan danışır? Ailəni zəhərləyib? O zəhəri Lunatik qız kəşf etməyib!
Amma mən özüm ölüm alətini yaratmışam! Məgər bu əla deyil?”
Lunatik qızın cinayəti haqqında nə qədər çox
danışılırdısa, A.-da paxıllıq hissi
bir o qədər artırdı. O, daha böyük həvəslə “ölüm maşını” üzərində işləyirdi.
(ardı var)
Çevirdi: Sima Ənnağı
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder